Vì sao cần phải điều trị kháng virus đối với viêm gan B mãn tính

Có nhiều hướng dẫn quốc tế về điều trị viêm gan B nhưng vẫn còn chưa có sự thống nhất về thời điểm tối ưu để bắt đầu điều trị viêm gan B. Điều trị viêm gan B hướng đến những trường hợp mắc viêm gan B mãn tính có tổn thương gan từ mức độ trung bình đến nặng hoặc ở người mắc viêm gan B mãn tính có xảy ra hiện tượng xơ hóa gan và có sự nhân lên mạnh mẽ của virus viêm gan B, có khả năng tiến triển thành xơ agn và ung thư gan. Vậy vì sao cần phải điều trị kháng virus đối với người mắc viêm gan B mãn tính. 

ĐIỀU TRỊ KHÁNG VIRUS VIÊM GAN B

Theo giải thích của các bác sĩ chuyên khoa: Viêm gan B mãn tính chủ yếu là do bị lây nhiễm virut viêm gan B, dẫn đến tình trạng viêm gan, hoại tử do tế bào gan bị phá hủy và bị xơ hóa gây ra. Do đó trọng điểm của việc điều trị viêm gan B mãn tính là kháng virut, có thể ức chế sự sao bản của virut, giảm nhẹ sự lây nhiễm, có thể cải thiện chức năng gan, giảm nhẹ tổn thương mô gan, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh, giảm nhẹ hoặc ngăn chặn chuyển biến thành xơ gan và ung thư gan.

Virus viêm gan B gây tổn thương nghiêm trọng cho gan

Như vậy có thể hiểu đơn giản: Điều trị kháng virus nếu ức chế được sự nhân lên của viêm gan B, sẽ giảm tổn thương viêm gan mãn tính, từ đó cũng giảm nguy cơ xơ gan, ung thư gan. Nhưng người bệnh cần phải theo dõi và điều trị suốt đời. Vì hiện tại chưa có bất kỳ loại thuốc nào có thể đào thải hoàn toàn virus viêm gan B ra khỏi cơ thể.

Nếu ức chế được sự nhân lên của virus viêm gan B thì sẽ kéo theo giảm tổn thương viêm mạn tính ở gan, giảm nguy cơ xơ gan và ung thư gan, nhưng nói chung cần điều trị suốt đời. Các biểu hiện ngoài gan của viêm gan B như viêm cầu thận hoặc viêm nút quanh động mạch cũng có thể đáp ứng với điều trị.

HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ KHÁNG VIRUS VIÊM GAN B

Các nhà khoa học luôn nỗ lực nghiên cứu về lợi ích điều trị kháng virus ở những người mắc viêm gan B mãn tính. Từ những năm 2000 các nghiên cứu đã cho thấy, những người điều trị kháng virus có thể giảm đến 55% nguy cơ xơ gan mất bù và ung thư gan nếu người đó được điều trị với Lamivudine, những bệnh nhân điều trị entecavir có thể giảm 50 % đến 70% nguy cơ gây ra ung thư gan, tử vong do các biến chứng của viêm gan B và tử vong do các nguyên nhân, đối với việc sử dụng Tenofovir sau 5 năm điều trị, có sự cải thiện tỉ lệ không còn viêm hoại tử từ 8% đến 80%, không có hiện tượng xơ hóa từ 39% lên đến 63%.

MỘT SỐ KHUYẾN CÁO KHI ĐIỀU TRỊ KHÁNG VIRUS

1. Chỉ định điều trị ưu tiên cho người lớn và trẻ em bị xơ gan còn bù hoặc mất bù, không kể đến tình trạng Hbeag hay HBV-DNA và không kể mức ALT

Xơ gan mất bù: là bệnh xơ gan được định nghĩa khi các biến chứng lâm sàng của bệnh được biểu hiện ra bên ngoài như vàng mắt, vàng da, cổ trướng, hoặc có biến chứng viêm phúc mạc nguyên phát, có dấu hiệu phình tĩnh mạch thực quản và chảy máu, có hiện tượng nhiễm trùng, hiện tượng não gan và suy thận

Có khuyến cáo sử dụng APRI (aspartate aminotransferase [AST]-to-platelet ratio index) làm công cụ không xâm nhập đánh giá xơ gan (APRI > 2 ở người lớn).

Theo hướng dẫn của WHO năm 2015 ưu tiên khẩn trương điều trị thuốc kháng virus viêm gan B cho những người có bệnh gan nặng đe dọa tính mạng (như xơ gan mất bù) và xơ gan còn bù được xác định trên lâm sàng hoặc qua đánh giá không xâm nhập (APRI > 2 ở người lớn) bất kể mức ALT hay HBV DNA PCR cao hay thấp.

Điều trị kháng virus viêm gan B cần theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa

• Những lí do của khuyến cáo này là:

+ Những bệnh nhân này có nguy cơ bị các biến chứng bệnh gan đe dọa tính mạng (chết, suy gan cấp, bùng phát với tăng ALT, vàng da và/hoặc rối loạn đông máu, tái hoạt và ung thư gan) hơn là những bệnh nhân không có xơ gan, và cần điều trị để tránh các biến cố lâm sàng này giúp ổn định bệnh kể cả khi nồng độ HBV DNA thấp hoặc dưới mức phát hiện.

+ Có bằng chứng điều trị kháng virus giúp chặn đứng tiến triển bệnh (bao gồm xơ gan mất bù, ung thư gan hoặc chết do gan) và có thể giúp thoái triển xơ hóa và xơ gan khi dùng lâu dài. Vì vậy hướng điều trị vào những người xơ gan cũng là một cách sử dụng nguồn lực hiệu quả.

+ Thuốc kháng virus viêm gan B tương tự nucleos(t)ide có thể sử dụng an toàn ở bệnh nhân xơ gan mất bù.

2. Thuốc kháng virus viêm gan B được lựa chọn hàng đầu là những thuốc có hàng rào đề kháng cao (khó đề kháng) như tenofovir và entecavir. Entecavir được khuyến cáo dùng cho trẻ 2-11 tuổi. Những người có tình trạng không ổn định, chức năng thận suy giảm có thể dùng entecavir ở liều khuyến cáo 1 mg mỗi ngày và cần theo dõi nhiễm toan lactic. Những trường hợp thất bại hoặc có đề kháng với entecavir, lamivudin, adefovir hoặc telbivudin thì bác sĩ khuyến cáo chuyển sang tenofovir.

3. Bệnh nhân đã có bằng chứng lâm sàng xơ gan hoặc APRI >2 ở người lớn cần điều trị thuốc kháng virus tương tự nucleos(t)ide suốt đời. Việc ngừng điều trị có nguy cơ tái hoạt virus, có thể gây tổn thương gan nặng trong đợt cấp của viêm gan B mãn tính

4. Điều trị kháng virus là không cần thiết cho viêm gan B cấp tính có triệu chứng nhưng không biến chứng vì theo nghiên cứu có đến hơn 95% người miễn dịch bình thường sẽ tự loại bỏ được nhiễm viêm gan B. Đối với trường hợp người bị viêm gan tối cấp hoặc viêm gan cấp nặng có thể có lợi nhờ điều trị entecavir hoặc tenofovir nhằm giúp tăng tỉ lệ sống còn và giảm nguy cơ viêm gan B tái phát. Thời gian điều trị viêm gan B mãn tính còn chưa xác định được nhưng quan điểm chung là nên tiếp tục điều trị thuốc kháng virus viêm gan B ít nhất 3 tháng sau khi chuyển đảo huyết thanh có anti-HBs hoặc ít nhất 12 tháng sau chuyển đảo huyết thanh anti-HBe khi không mất HBsAg.

LƯU Ý KHI ĐIỀU TRỊ KHÁNG VIRUS CHO NGƯỜI MẮC VIÊM GAN B MÃN TÍNH

Điều trị kháng virus là một quá trình phức tạp và cần có sự theo dõi, giám sát của các bác sĩ chuyên khoa về gan- mật, bác sĩ có kinh nghiệm và chuyên môn cao. Do đó người bệnh không được tự ý mua thuốc về điều trị, phải tuân thủ theo đúng phác đồ của bác sĩ, phải lựa chọn các cơ sở y tế uy tín để điều trị kháng virus.

Trong quá trình điều trị viêm gan B mãn tính có thể xảy ra một số trường hợp nguy hiểm hoặc xảy ra các tác dụng phụ không mong muốn. Do đó chỉ các bác sĩ có kinh nghiệm mới có thể xử lý kịp thời

Điều trị viêm gan B mãn tính cần phải được theo dõi và tái khám định kỳ. Do đó người bệnh cần lưu ý tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ, kể cả những bệnh nhân đáp ứng điều trị tốt.

Trong quá trình điều trị kháng virus viêm gan B, người bệnh nên chú ý duy trì một chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh. Hạn chế tối đa các chất kích thích và hại gan như thuốc lá, rượu bia, đồ uống có cồn, thực phẩm cay, nóng hại gan. Thay vào đó nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi…